Γιατί με τρολάρεις;

"Γιατί με τρολάρεις;”, πόσες φορές άραγε έχει ειπωθεί αυτή η φράση τα τελευταία χρόνια; Ποιες είναι οι επιπτώσεις του trolling; Τι σκέφτεται ένα troll;

Πηγαίνοντας πίσω στην μυθολογία και βλέποντας τι ήταν το troll, ίσως ανακαλύψουμε κάποια σύνδεση με το παρόν.

Στην Σκανδιναβική κουλτούρα και την Νορβηγική μυθολογία τα τρολ ήταν όντα που ζούσαν, μακριά από τους ανθρώπους, σε σπηλιές, σε απομονωμένα βουνά ή σε βράχια και θεωρούνταν επικίνδυνα για τους ανθρώπους.

Η εξωτερική τους εμφάνιση αλλάζει αναλόγως την πηγή, ωστόσο σε κάθε περίπτωση σπάνια χαρακτηρίζονται από φιλικότητα ή παρουσιάζονται ως χρήσιμα πλάσματα. Υπάρχουν πηγές που τα χαρακτηρίζουν ως ανθρωποφάγα και κάποιες φορές παρουσιάζονται ως “μοναχικά όντα” ή με κάποια υποτυπώδη κοινωνική δομή. Επίσης αναφέρεται ότι πετρώνουν στο φως του ήλιου.

Ετυμολογικά η ρίζα της λέξη είναι άγνωστη, όμως σε γενικές γραμμές είναι συνώνυμο του γίγαντα, του λυκάνθρωπου, του δαίμονα ή ακόμα και της νεράιδας (αλλά όχι με την μορφή των παραμυθιών). Ίσως, κάποιοι αναγνώστες, ήδη βρίσκουν ομοιότητες με τα σύγχρονα τρολ του internet.

Στην ουσία είναι ψηφιακές περσόνες, που πίσω από την ανωνυμία τους “ενοχλούν” τους ανθρώπους. Όλοι έχουμε συναντήσει ένα ψηφιακό τρολ, μέσα σε κάποιο forum, στο σχόλια κάποιου post, όπου συνήθως γράφουν προσβλητικά και παραθέτουν ανόητες απόψεις οι οποίες τις περισσότερες φορές είναι και εκτός θέματος.

Ωστόσο στην σύγχρονη βιβλιογραφία ανακάλυψα πως υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στο cyberbullying και το trolling ή στο “hate trolling” και στο “funny trolling”. Προσωπικά, σε αυτό το σημείο θα κρατήσω τις επιφυλάξεις μου, καθώς μου είναι εντελως άγνωστο τι θεωρεί ο καθένας αστείο και πως το εκλαμβάνει ο άλλος. Και επίσης πιστεύω ότι το trolling από το cyberbullying διαχωρίζεται από μια τόσο λεπτή γραμμή, που ενδέχεται και να συμπίπτουν κάποιες φορές.

Βέβαια στις μέρες μας, χαριτολογώντας αποκαλούμε κάποιον φίλος μας “Άντε ρε τρολ”, εννοώντας ότι γνωρίζουμε εξαρχής ότι με καλές προθέσεις μας “πειράζει”. Δηλαδή σαν αυτό που λέγαμε παλαιότερα “πειραχτήρι”.

Τα Social Media είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας μας, επηρεάζοντας όχι μόνο τον τρόπο που συνδεόμαστε (τεχνικά) με τους άλλους, αλλά και το πως αισθανόμαστε απέναντι στους άλλους ανθρώπους, που αυτό με την σειρά του καθοδηγεί την συμπεριφορά και εν τέλει και την αλληλεπίδραση.  

Μπορεί το trolling να πυροδοτήσει την εχθρότητα μέσα σε ένα εικονικό περιβάλλον; 

Αν και υπάρχουν αρκετές έρευνες για αυτό, νομίζω ότι αρκεί κάποιος να κοιτάξει κάτω απ’ το σχόλιο ενός troll. Συνήθως οι άνθρωποι που μπαίνουν στην διαδικασία να απαντήσουν στο troll δεν αντιλαμβάνονται ότι δεν έχει σκοπό να ανοίξει διάλογο και δεν το νοιάζει ούτε ποιος είστε, αλλά ούτε και πως αισθάνεστε.

Το τρολ του internet, φυσικά είναι ένας άνθρωπος που δημιουργεί αλληλεπιδράσεις κάτω από ένα συγκεκριμένο post, hashtag, video, άρθρο κλπ, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι μέρος αυτού, καθώς ο στόχος του είναι να έρθει σε αντίθεση με τις απόψεις του κάθε ανθρώπου. Τα τρολ, είναι ένα παράδειγμα αντικοινωνικής και αποκλίνουσας συμπεριφοράς που θέλουν να παρακινούν τους άλλους χρήστες να ανταποκρίνονται συναισθηματικά στον προσωπικό τους στόχο. 

Κατηγορίες τρολς

Για να κατανοήσουμε βαθύτερα τα τρολ θα πρέπει να τα διαφοροποιήσουμε σε κατηγορίες ανάλογες των στόχων τους. 

1. Hater trolls

Πρωταρχικός στόχος (ίσως και ο μοναδικός) είναι να στοχεύουν επιθετικά τους πάντες ανεξαρτήτου ταυτότητας. Χρησιμοποιούν αγενείς λέξεις μόνο για να προσβάλλουν χωρίς λόγο, αιτία και αφορμή.  

2. Funny trolls

Χαρακτηρίζονται από ειρωνεία και σαρκασμό. Αλληλεπιδρούν με χιούμορ και πρωταρχικός σκοπός τους είναι η ψυχαγωγία και όχι η προσβολή. 

3. Elite trolls

Έχουν το δικό τους τρολ στιλ, έχουν φήμη και οπαδούς. Δεδομένου ότι έχουν το δικό τους τρολ ύφος, τείνουν να δημιουργούν και το δικό τους “περιβάλλον”. Αυτή η κατηγορία ενδέχεται να μην ανήκει στα τρολς με την έννοια που τα εξετάζουμε σε αυτό το άρθρο, καθώς οι χρήστες γνωρίζουν εξαρχής ότι πρόκειται για ένα τρολ.

4. Copyist trolls

Μιμούνται το μοναδικό τρολ ύφος των elite trolls.

5. Offensive trolls

Προσβλητικό χαρακτήρα, ειδικά εάν δεν συμφωνούν με τις πεποιθήσεις άλλων ανθρώπων. Έχουν αρνητική στάση απέναντι σε ανθρώπους που έρχονται σε αντίθεση με τις απόψεις τους. Τείνουν να είναι επιθετικοί και αισθάνονται ικανοποιημένοι όταν καταλαβαίνουν ότι οι άνθρωποι που προσβάλλουν επηρεάζονται συναισθηματικά. 

6. Ak trolls

Έρχονται σε αντίθεση με τις ιδέες και τη δράση κάθε κυβέρνησης (ή και στοχευμένα πλέον ανάλογα με την παράταξη που ανήκουν). Παράλληλα έχουν αρνητική στάση και απέναντι στους ανθρώπους που υπερασπίζονται την κάθε κυβέρνηση.  

Τεχνικές αντιμετώπισεις των τρολς

Τα τρολ αρκετές φορές πετυχαίνουν τον στόχο τους με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, αφού εκ του αποτελέσματος φαίνεται πως έχουν κοινωνική κυριαρχία “ελέγχοντας” τα συναισθήματα και την συμπεριφορά των άλλων και προκαλώντας ένα αρνητικό κοινωνικό περιβάλλον μέσα στα Social Media. 

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές έρευνας σκιαγράφησεις της προσωπικότητας των τρολς, στις οποίες συμμετείχαν εθελοντικά άτομα που αυτοπροδιοριζόντουσταν ως τρολς. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών μας δείχνουν άτομα με ψυχοπάθεια, σαδισμό τα οποία λαμβάνουν προσωπική ικανοποίηση και συναισθηματική ανταμοιβή, ειδικά μεταξύ των τρολς, όταν καταφέρνουν να δημιουργούν αρνητικό κλίμα. Επίσης οι έρευνες έδειξαν ότι τα τρολς ενδέχεται να εμπλέκονται και σε άλλες αντικοινωνικές δραστηριότητες και αισθάνονται ιδιαίτερη ικανοποίηση απέναντι στις ατυχίες των άλλων. 

Συνήθως τα θύματα των τρολς είναι άτομα που ενδέχεται να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και οι ενέργειες των τρολς επηρεάζουν την ψυχική τους ευμερεία αυξάνοντας τους τα επίπεδα κατάθλιψης.

Στο internet μπορείτε να βρείτε αρκετές τεχνικές για να σταματήσετε ή να ελαχιστοποιήσετε την παρουσία των τρολς και την συμπεριφορά τους. Ενδεικτικά κάποιες από αυτές είναι:

• Αποκλεισμός των λογαριασμών τους

• Αναφορά των λογαριασμών τους

• Διαγραφή των αναρτήσεών τους 

• Αποκάλυψη της πραγματικής τους ταυτότητας

• Αγνόηση και μη “τροφοδότηση” τους

• Αποκλεισμός τους από συμμετοχές σε group, forum κ.α.

Παρατηρώντας τα Social Media

Η προσωπική μου εμπειρία και παρατήρηση των Social Media, μου δείχνει ότι υπάρχουν τρολς είτε Elite, είτε Leaders (δική μου έννοια αυτή), τα οποία “κινούν” τα νήματα  και οι ακόλουθοί τους (επίσης τρολς) κάνουν την υπόλοιπη δουλειά. Είναι πολλές οι φορές που βλέπουμε ένα video ή ένα hashtag στο Twitter να γίνεται viral, με θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο, λόγω της δραστηριότητας των τρολς. Στην ουσία αυτό που κάνουν είναι “συναισθηματική μετάδοση” συμπαρασύροντας κι άλλους ανθρώπους να υιοθετήσουν έστω και για λίγο μια “τρολ” συμπεριφορά.

Δεν θα σας κρύψω ότι πιστεύω πως σε κάποιες περιπτώσεις το να είσαι Elite Troll είναι ένα καλοπληρωμένο επάγγελμα.

-----------------------

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

Espiritu, S. M. C. Don’t Troll My Feelings: The Effects of Trolling Behavior towards Emotional Contagion (Doctoral dissertation, University of San Carlos).

WIKIPEDIA  en.wikipedia.org/wiki/Troll