Στην Ελλάδα το αρχαιότερο δέντρο της Ευρώπης

Στην οροσειρά της Πίνδου, κοντά στα σύνορα με την Αλβανία, ζει εδώ και 1.075 χρόνια το αρχαιότερο δέντρο της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα πεύκο που ανήκει στο είδος Pinus heldreichii (λευκόδερμη πεύκη), γνωστό και ως ρόμπολο, ενώ φύτρωσε στο σημείο ούτε λίγο ούτε πολύ στις αρχές της δεκαετίας του 940.

Το πεύκο βρέθηκε από μία διεθνή ερευνητική ομάδα, με μέλη επιστήμονες του πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, του πανεπιστημίου του Μάιντς και του πανεπιστημίου της Αριζόνα στις ΗΠΑ. Η ομάδα ανακοίνωσε την ανακάλυψή της την Παρασκευή, ενώ έδωσε στο δέντρο το παρατσούκλι «Άδωνις».

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μάλιστα, στη συγκεκριμένη περιοχή της Πίνδου βρίσκονται τουλάχιστον δέκα ακόμη δέντρα που ζουν περισσότερο από 1.000 χρόνια.

Για τη χρονολόγηση του πεύκου, η ομάδα πήρε δείγμα από τον κορμό του, ο οποίος έχει διάμετρο περίπου ένα μέτρο. Έτσι, με δεδομένο πως κάθε χρόνος «ζωής» του πεύκου αντιστοιχεί και σε έναν δακτύλιο που έχει σχηματισθεί στον κορμό του, μπόρεσαν να προσδιορίσουν την «ηλικία» του.

Ο «Άδωνις» μπορεί να είναι το αρχαιότερο ζωντανό δέντρο στη «Γηραιά Ήπειρο», όχι όμως και στον κόσμο. Ο τίτλος αυτός ανήκει σε ένα πεύκο 5.000 και πλέον ετών, το οποίο βρίσκεται στα Λευκά Όρη στην Καλιφόρνια.

Ακόμη κι έτσι όμως, το δέντρο στην Πίνδο μετρούσε πάνω από 260 χρόνια «ζωής» στην πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους, και πάνω από μισό αιώνα όταν η πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς.

«Είναι εντυπωσιακό που αυτός ο μεγάλος και περίπλοκος οργανισμός κατάφερε να επιβιώσει για τόσα χρόνια σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, και σε μία περιοχή με ανθρώπινη παρουσία εδώ και 3.000 έτη», σημειώνει ο δενδροχρονολόγος Πολ Κρούζικ, ερευνητής από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και επικεφαλής της ομάδας.

Η συγκεκριμένη περιοχή κίνησε το ενδιαφέρον του Κρούζικ πριν από μερικά χρόνια, όταν διάβασε μία διδακτορική διατριβή για τα δέντρα που αυτή «φιλοξενεί». Σκοπός του δεν ήταν να βρει το αρχαιότερο δέντρο στην Ευρώπη, αλλά να χρησιμοποιήσει την τοπική χλωρίδα για να ανακαλύψει στοιχεία για την ιστορία της κλιματικής αλλαγής και άλλες περιβαλλοντικές αλλαγές που έλαβαν χώρα κατά το παρελθόν.

Επίσης, στην Ευρώπη υπάρχουν άλλα δέντρα τα οποία φαίνεται πως είναι αρχαιότερα από το πεύκο της Πίνδου. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον «Άδωνι», στην περίπτωσή τους δεν υπάρχει η δυνατότητα να υπολογισθεί με ακρίβεια η «ηλικία» τους, επειδή ο κορμός τους έχει αλλοιωθεί με συνέπεια να μην μπορούν να μετρηθούν οι ετήσιοι δακτύλιοι ανάπτυξης. Έτσι, ο χρόνος «ζωής» τους έχει εκτιμηθεί με βάση το μέγεθος και τον θεωρητικό ρυθμό ανάπτυξης του είδους στο οποίο ανήκουν.

Οι επιστήμονες ελπίζουν πως το ρόμπολο και τα υπόλοιπα δέντρα της περιοχής θα τους βοηθήσουν να φέρουν στο «φως» σημαντικές λεπτομέρειες για το κλίμα που επικρατούσε στην περιοχή πριν από εκατοντάδες χρόνια.

Κώστας Δεληγιάννης