Υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με τις διαφορές μεταξύ των όρων AR (Augmented Reality - Επαυξημένη Πραγματικότητα), MR (Mixed Reality, Μεικτή Πραγματικότητα), XR (Extended Reality) και VR (Virtual Reality, Εικονική Πραγματικότητα). Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τους όρους AR και VR για να περιγράψουν τις διαφορετικές τεχνολογίες, ωστόσο αυτοί οι όροι δεν επαρκούν για να κατανοηθεί πλήρως η έκταση και οι τρόποι χρήσης αυτών των τεχνολογιών.
Όμως πριν περιγράψουμε αυτούς τους όρους, ας δούμε τι σημαίνει «πραγματικότητα» στο πλαίσιο των AR, MR, VR και XR.
Έχεις διαφωνήσει ποτέ με κάποιον για ένα συγκεκριμένο χρώμα; Σου φάνηκε σκούρο μπλε και στον άλλον μαύρο;
Σε κάποιο βαθμό, ο τρόπος που επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες και κατασκευάζουμε την πραγματικότητα είναι μοναδικός για τον καθένα μας. Η γενετική, η προηγούμενη εμπειρία μας, το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσαμε, διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.
Τείνουμε να συγχέουμε την πραγματικότητα με τον φυσικό κόσμο και ίσως αυτό μας δυσκολεύει να κατανοήσουμε γιατί η εικονική πραγματικότητα βιώνεται τόσο αληθινά ακόμα κι όταν ξέρουμε ότι δεν είναι.
Η αλήθεια είναι ότι η πραγματικότητα είναι μια υποκειμενική κατασκευή που βασίζεται στις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τις αισθήσεις μας, είτε αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από τον φυσικό κόσμο είτε από τον ψηφιακό. Ένα απλός τρόπος για να το κατανοήσετε αυτό, είναι οι ταινίες.
Θυμάσαι την τελευταία φορά που έκλαψες ή γέλασες βλέποντας μια ταινία; Γνώριζες ότι αυτό που παρακολουθούσες δεν ήταν αληθινό; Ναι! Σε έκανε να κλάψεις ή να γελάσεις; Αν η ταινία ήταν καλή, σίγουρα ναι! Με άλλα λόγια, παρόλο που ήξερες ότι έβλεπες μια μυθοπλασία, το ένιωσες αληθινό εκείνη τη στιγμή.
Οι τεχνολογίες εκτεταμένης πραγματικότητας (XR) προσθέτουν ένα άλλο επίπεδο σε αυτό το φαινόμενο, το οποίο κάνει τις εμπειρίες ακόμα πιο έντονες.
«Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν βλέπουμε την πραγματικότητα. Βλέπουμε μια ιστορία που δημιουργείται από εμάς»
- Patric Cavanagh, Ερευνητής- Καθηγητής, Κολλέγιο Dartmouth
Όταν φοράμε εξοπλισμό VR, αισθανόμαστε παρόντες σε ένα πλήρως ψηφιακό περιβάλλον. Οι ψηφιακές πληροφορίες που λαμβάνουμε μέσω των αισθήσεών μας υπερισχύουν του συλλογισμού «Αυτό δεν είναι πραγματικό». Για το σώμα μας, εκείνη τη στιγμή, είναι αληθινό, όπως η ταινία που μας συγκίνησε (τολμώ να σκεφτώ ότι υπό αυτό το πρίσμα κάθε πραγματικότητα είναι κατά κάποιον τρόπο «εικονική»).
Στόχος όλων αυτών των διαφορετικών τεχνολογιών είναι να τις αισθανόμαστε «αληθινές». Η διαφορές μεταξύ τους είναι σε ποιο βαθμό βασίζονται σε φυσικά ή ψηφιακά στοιχεία.
Πριν προχωρήσουμε στον αρχικό σκοπό αυτού του άρθρου και δούμε ποιες είναι τέλος πάντων αυτές οι διαφορές μεταξύ των διαφορετικών τεχνολογιών της «πραγματικότητας», πρέπει να κάνουμε μια στάση στο «συνεχές».
Στο πραγματικό-εικονικό «συνεχές», το συνεχές είναι μια κρίσιμη λέξη που περιέχει το πλήρες φάσμα των δυνατοτήτων μεταξύ του εξ ολοκλήρου φυσικού κόσμου ή του πραγματικού περιβάλλοντος και του πλήρως ψηφιακού κόσμου ή του εικονικού περιβάλλοντος. Οι ερευνητές Paul Milgram και Fumio Kishino εισήγαγαν για πρώτη φορά το 1994, την έννοια του πραγματικού-εικονικού συνεχές. Αυτή η έννοια είναι μια θεωρητική κατασκευή που μπορεί να σας βοηθήσει να οπτικοποιήσετε και να κατανοήσετε καλύτερα τις διαφορές μεταξύ των τεχνολογιών που υπάρχουν σήμερα, αλλά και εκείνων που ακόμα δεν έχουν εφευρεθεί.
Τα ακριβή όρια των διαφόρων τεχνολογιών δεν είναι εκατό τοις εκατό ξεκάθαρα και μπορεί να επικαλύπτονται. Ωστόσο, το κρίσιμο σημείο είναι να καταλάβετε την περιοχή που καταλαμβάνουν κάθε τεχνολογία στο φάσμα του πραγματικού-εικονικού συνεχές.
Η εκτεταμένη πραγματικότητα (XR - Extended Reality) είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει κάθε είδους τεχνολογία που αλλάζει ή τροποποιεί την πραγματικότητα προσθέτοντας σε οποιοδήποτε βαθμό ψηφιακά στοιχεία στο φυσικό ή πραγματικό περιβάλλον, «θολώνοντας» έτσι τη γραμμή μεταξύ του φυσικού και του ψηφιακού κόσμου.
Το XR περιλαμβάνει τις τεχνολογίες AR, MR, VR και οποιαδήποτε τεχνολογία - ακόμα κι αυτές που δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί - οι οποίες βρίσκονται σε οποιοδήποτε σημείο του εικονικού συνεχές.
Λάβετε υπόψη ότι οι τεχνολογίες XR συνεχίζουν να εξελίσσονται και το πλήρες δυναμικό τους μένει να φανεί. Υπάρχουν πολλές χρήσεις αυτών των τεχνολογιών, πέρα από το video gaming, όπως στην ιατρική, την ψυχολογία, την πληροφόρηση, την εκπαίδευση, την εξυπηρέτηση πελατών και γενικά οι εφαρμογές τους σταματούν εκεί που σταματάει η ανθρώπινη φαντασία.
Η επαυξημένη πραγματικότητα (AR) είναι μια τεχνολογία που επιτρέπει την «θέαση» ψηφιακών στοιχείων στο πραγματικό περιβάλλον. Με την εμπειρία AR, μπορείτε να βλέπετε μια σύνθεση φυσικών ή πραγματικών στοιχείων και ψηφιακών. Δηλαδή τοποθετούνται (ή προβάλλονται) ψηφιακά στοιχεία στον φυσικό κόσμο. Ωστόσο δεν υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ των ψηφιακών στοιχείων και των στοιχείων του φυσικού κόσμου.
Η εταιρία AccuVein χρησιμοποιεί τεχνολογία AR για να μετατρέψει τη θερμική υπογραφή των φλεβών σε μια ψηφιακή εικόνα που είναι επάλληλη στο δέρμα, διευκολύνοντας τον εντοπισμό των φλεβών.
Η μεικτή πραγματικότητα (MR) είναι μια τεχνολογία που επιτρέπει όχι μόνο την τοποθέτηση ψηφιακών στοιχείων στο πραγματικό περιβάλλον, αλλά και την αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Με την εμπειρία MR, ο χρήστης μπορεί να δει και να αλληλεπιδράσει τόσο με τα ψηφιακά στοιχεία όσο και με τα φυσικά. Η τεχνολογία MR βρίσκεται στο κέντρο της εκτεταμένης πραγματικότητας.
Φανταστείτε ότι μέσω ενός εικονικού μενού επιλογών που προβάλλεται μπροστά στα μάτια σας μπορείτε να ρυθμίζεται τις συσκευές του σπιτιού σας, ακόμα κι όταν δεν είστε στο σπίτι σας. Αν το πάμε ακόμα παραπέρα, σκεφτείτε ότι ανά πάσα μπορείτε να έχετε πρόσβαση στον υπολογιστή σας, δηλαδή να σας εμφανίζεται ψηφιακά το πληκτρολόγιο και η οθόνη, με τα οποία μπορείτε να έχετε αλληλεπίδραση.
Η εικονική πραγματικότητα (VR) είναι μια τεχνολογία που επιτρέπει τη δημιουργία ενός πλήρους καθηλωτικού ψηφιακού περιβάλλοντος. Στις εμπειρίες εικονικής πραγματικότητας, το φυσικό ή το πραγματικό περιβάλλον είναι εντελώς αποκλεισμένο.
Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται με το γεγονός ότι οι εμπειρίες VR δημιουργούν αληθινές συναισθηματικές αντιδράσεις, ακόμα κι αν γνωρίζουν ότι είναι «ψεύτικες». Λάβετε υπόψη αυτά που είπαμε στην αρχή, ότι δηλαδή κατασκευάζουμε την πραγματικότητά μας από τις πληροφορίες που λαμβάνουν οι αισθήσεις σας. Αυτός είναι ο λόγος που, ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι έχουμε μια πλήρως ψηφιακή εμπειρία, το σώμα μας ανταποκρίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως αν ήταν πραγματική. Φαίνεται πως ο εγκέφαλος μας δεν «γνωρίζει» τη διαφορά μεταξύ εικονικού και πραγματικού, λειτουργεί δηλαδή με παρόμοιο τρόπο όπως όταν «βλέπουμε» όνειρα. Την στιγμή που βλέπουμε ένα όνειρο και το ζούμε στο εκατό τοις εκατό ξυπνάμε ιδρωμένοι, ειδικά αν είχαμε εφιάλτη, γιατί ο εγκέφαλός μας δεν ξεχωρίζει το «φανταστικό» απο το πραγματικό.
Έχετε ακουστά την πρόκληση “Walk The Plank”; Είναι μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας όπου μπαίνειςσε ένα ασανσέρ και βγαίνεις στην κορυφή ενός ουρανοξύστη. Στην συνέχεια, σας ζητείται να «περπατήσετε στη σανίδα». Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να το κάνουν, παρόλο που γνωρίζουν ότι αυτό που βλέπουν και ακούν δεν είναι αληθινό.
Υπάρχουν πολλές τεχνολογίες που αλλάζουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα προσθέτοντας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ψηφιακά στοιχεία στον φυσικό κόσμο. Όλες αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να τοποθετηθούν σε κάποιο σημείο του εικονικού συνεχές ανάλογα με το βαθμό που τα ψηφιακά στοιχεία επεμβαίνουν στο πραγματικό περιβάλλον, καθώς και από τις διαδραστικές τους δυνατότητες.
Επαυξημένη Πραγματικότητα (AR): Μια άποψη του πραγματικού ή φυσικού κόσμου με επικάλυψη ψηφιακών στοιχείων, χωρίς αλληλεπίδραση.
Μικρή Πραγματικότητα (MR): Μια άποψη του πραγματικού ή φυσικού κόσμου με επικάλυψη ψηφιακών στοιχείων, με αλληλεπίδραση.
Εικονική Πραγματικότητα (VR): Ένα πλήρως καθηλωτικό ψηφιακό περιβάλλον.
Εκτεταμένη Πραγματικότητα (XR): Ένας γενικός όρος που καλύπτει όλες αυτές τις διαφορετικές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των AR, MR και VR.
Με τους εικονικούς μου χαιρετισμούς,
Αλεξάνδρα Μαξούρα
Πηγές:
AccuVein. (2019, October 27). AccuVein AV500 Vein Wipe [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=X-cYFwsUb9U
B/R Football. (2019, October 23). We Got Fulham Players to “Walk the Plank” on VR and They Nearly S--t Themselves | VR Challenge [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=ArlavrOFpkI
Microsoft Developer. (2021, March 4). MRTK-Unity (Mixed Reality Toolkit) 2.6.0 Release [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=qfONlUCSWdg
Milgram, P., & Kishino, F. (1994). A Taxonomy of Mixed Reality Visual Displays. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/231514051_A_Taxonomy_of_Mixed_R...
Tremosa, L. (2023, June 19). Beyond AR vs. VR: What is the Difference between AR vs. MR vs. VR vs. XR? The Interaction Design Foundation. https://www.interaction-design.org/literature/article/beyond-ar-vs-vr-wh...
Το myscience.gr είναι ένα ειδησεογραφικό portal που καλύπτει με σαφήνεια και πληρότητα θέματα από κάθε επιστημονικό κλάδο και διοχετεύει τις πληροφορίες αυτές στο κοινό.
Στο myscience είναι συγκεντρωμένα άρθρα σχετικά με την πληροφορική, την τεχνολογία, το περιβάλλον, τις ΑΠΕ, το διάστημα, πλαισιωμένα από ένα φιλικό περιβάλλον, έτσι ώστε να απολαμβάνετε την ενημέρωσή σας τόσο από τον υπολογιστή σας όσο και από το κινητό ή το tablet σας.
Η ενημέρωση παρέχεται χωρίς κανένα κόστος. Εάν έχετε απορίες, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας.
Η ομάδα του MyScience.gr!
