ΑΠΛΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΣΕ ΕΡΩΤΟΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ
ΕΡ: Ας περάσουμε στο θέμα της θρησκείας. Η κατανόηση και αποδοχή της εξελικτικής διαδικασίας αποκλείει εξ ορισμού την πίστη στον Θεό ή γενικότερα σε μία Ανώτερη Δύναμη ως δημιουργού του Ανθρώπου, της Γης και του σύμπαντος κόσμου γενικότερα;
ΑΠ: Όχι, αυτό δεν ισχύει. Άλλωστε αρκετοί επιστήμονες που ασχολούνται και έχουν αποδεχτεί την εξελικτική θεωρία είναι ταυτόχρονα και θρήσκοι. Τρανό παράδειγμα, ο Francis Collins, κορυφαίος γενετιστής, επικεφαλής της ομάδας αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος και συγγραφέας του βιβλίου « Η γλώσσα του Θεού», ο οποίος από άθεος στα νιάτα του κατέληξε, μέσα από την μελέτη και αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DNA, να ασπαστεί τον χριστιανισμό και να θεωρεί τον εαυτό του σήμερα έναν περήφανο ευαγγελιστή.
ΕΡ: Τι γίνεται λοιπόν με αυτό το θέμα;
ΑΠ: Η απόδειξη της ισχύος της εξελικτικής διαδικασίας στους βασικούς τις πυλώνες δεν μπορεί –τουλάχιστον προς το παρόν- να αποδείξει ή όχι την ύπαρξη Θεού. Αυτό που έχει κατορθώσει να αποδείξει έως τώρα είναι το γεγονός ότι αν υπάρχει Θεός, τότε Αυτός λειτούργησε με πολύ διαφορετικό τρόπο και με πολύ διαφορετική φιλοσοφία, απ’ ό,τι διδάσκουν ή αφήνουν να εννοηθεί τα ιερά βιβλία των μεγάλων θρησκειών. Αυτό και μόνο το γεγονός δημιουργεί εκ των πραγμάτων μία αμφισβήτηση σε ένα μεγάλο ποσοστό επιστημόνων και γενικότερα σκεπτόμενων ανθρώπων ως προς την θεοπνευστία των βιβλίων και κειμένων αυτών. Η αμφισβήτηση αυτή επικεντρώνεται σε τρία βασικά σημεία.
ΕΡ: Για πες μας περισσότερα…
ΑΠ: Το πρώτο σημείο έχει να κάνει με την ίδια την δημιουργία του είδους μας. Στο βιβλίο της Γενέσεως είναι ξεκάθαρο ότι το είδος μας προέρχεται από μια ξεχωριστή θεϊκή δημιουργία που δεν έχει καμία σχέση με την δημιουργία των υπόλοιπων ειδών. Ο άνθρωπος δημιουργείται σε ξεχωριστή ημέρα από τα υπόλοιπα ζώα και φυτά, και υπάρχει ένα συγκεκριμένο ξεχωριστό σημείο απαρχής του είδους μας με την δημιουργία των πρωτόπλαστων του Αδάμ και της Εύας στον κήπο της Εδέμ.
Αυτό το τόσο σημαντικό και κρίσιμο σημείο στην κοσμοθεωρία των θρησκειών είναι που κατέρριψε, πέραν πάσης αμφιβολίας, η απόδειξη της ισχύος της εξέλιξης. Η συνέχεια και ομοιότητα του DNA μεταξύ όλων των υπολοίπων ειδών και του ανθρώπου, ήρθε να καταρρίψει την θεωρία των πρωτόπλαστων, της ξεχωριστής δημιουργίας μας σε ξεχωριστή ημέρα και συνεπώς της μοναδικότητας του είδους μας υπό αυτό το πρίσμα. Ο άνθρωπος δεν αποτελεί ξεχωριστό δημιούργημα ως προς τον τρόπο «κατασκευής» του. Υπό άλλη έννοια ίσως ναι, αλλά υπό αυτή την έννοια ξεκάθαρα όχι. Ανήκει και αυτός στην ίδια αλυσίδα, στο ίδιο δέντρο με τα υπόλοιπα είδη που φτάνει μέχρι τους πρώτους μονοκύτταρους οργανισμούς.
ΕΡ: Ναι, αλλά πλέον η θέση των θρήσκων επιστημόνων αλλά και η επίσημη θέση της Εκκλησίας για το συγκεκριμένο θέμα τείνει να είναι ότι η ιστορία των πρωτόπλαστων έχει συμβολικό και όχι κυριολεκτικό χαρακτήρα.
ΑΠ: Αυτό ισχύει αλλά δεν λύνει το «πρόβλημα». Καταρχήν υπάρχει μια μεγάλη μερίδα κληρικών, βαθιά θρησκευόμενων και λιγότερο μορφωμένων ανθρώπων που εξακολουθούν να πιστεύουν ακόμη και σήμερα ότι ο Αδάμ ή Εύα και ο κήπος της Εδέμ δεν ανήκουν στο μυθολογικό κομμάτι της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά υπήρξαν πραγματικά. Το ακούμε συχνά-πυκνά σε κηρύγματα ιερέων εκ του άμβωνος, σε συζητήσεις μας σε φιλικές και ευρύτερες παρέες. Επίσης υπάρχει μια ακόμη μεγαλύτερη μερίδα ανθρώπων που κάτι έχουν ψιλοακούσει για την εξέλιξη, κάτι έχει πάρει το αυτί τους ότι μάλλον δεν υπήρξε ποτέ Αδάμ και Εύα αλλά δεν είναι και τελείως σίγουροι και σε κάθε περίπτωση δεν το έχουν ψάξει περισσότερο και το θέμα δεν τους πολυενδιαφέρει
Τέλος, υπάρχει μια άλλη μερίδα πιο φιλελεύθερων και «ψαγμένων» ανθρώπων αλλά και αριστερών κομμουνιστικά άθεων που απορρίπτουν μεν σαφώς την ύπαρξη των πρωτόπλαστων, το κάνουν όμως για λάθος λόγους, είτε γιατί δεν γνωρίζουν την επιστημονική απόδειξη αυτής της απόρριψης, είτε γιατί, επιπλέον αυτού, απορρίπτουν συλλήβδην όλα τα διδάγματα της θρησκείας στα πλαίσια των μαρξιστικών διδαχών περί «οπίου του λαού». Οι άνθρωποι που γνωρίζουν πραγματικά γιατί η συγκεκριμένη διήγηση της Γενέσεως ανήκει στην σφαίρα του μύθου είναι ακόμη λίγοι και αυτό είναι πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε τέλος ότι μέχρι την εμφάνιση της θεωρίας της εξέλιξης, η ιστορία των πρωτόπλαστων αποτελούσε για ολόκληρη την χριστιανική Ευρώπη, την εκχριστιανισμένη Αμερική, την Ρωσία, τους εβραίους και τον αραβικό κόσμο, απόλυτη δογματική αλήθεια και αδιαμφισβήτητο θέσφατο. Στον δε αραβικό κόσμο εξακολουθεί και παραμένει.
Ακόμη όμως και αν πάρουμε την εκδοχή της συμβολικής εκδοχής αυτής ιστορίας, όπως υποστηρίζουν πλέον οι περισσότεροι θρήσκοι επιστήμονες αλλά και το πιο προοδευτικό κομμάτι της εκκλησίας και πάλι υπάρχει πρόβλημα. Καταρχήν το γεγονός ότι δεν υπάρχει ούτε μία νύξη ή παραβολή στην Γένεση και στην Παλαιά Διαθήκη γενικότερα για το αποδεδειγμένο γεγονός ότι ναι μεν ο άνθρωπος είναι ξεχωριστός ως είδος αλλά συνδέεται η δημιουργία του με την δημιουργία των υπόλοιπων ειδών, δημιουργεί σοβαρά ζητήματα για την θεοπνευστία της. Επιπλέον, δεν υπάρχει μόνο μία επίσημη αλλά πολλές και διαφορετικές ερμηνείες και συμβολισμοί της ιστορίας αυτής, γεγονός που δημιουργεί σύγχυση. Και τέλος, αν λάβουμε υπόψη την επικρατέστερη ερμηνεία, ότι δηλαδή συμβολίζει την μοναδική σχέση ανθρώπου και Θεού μέσω του «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» και της εμφύσησης της αθάνατης ψυχής, τότε προκύπτουν άλλα ζητήματα όπως π.χ. πώς και πότε ακριβώς εμφυσήθηκε η ψυχή στον άνθρωπο από την στιγμή που δεν υπάρχει πρωτόπλαστος και σε ποιο ακριβώς σημείο της ενιαίας εξελικτικής διαδικασίας ο homo sapiens έπαψε να είναι ζώο και απέκτησε αθάνατη ψυχή; Και αν ο homo sapiens έχει αθάνατη ψυχή, τότε μήπως είχαν και τα υπόλοιπα ανθρώπινα είδη όπως ο homo erectus ή ο homo neanterdalis; Αυτά όμως τα ζητήματα θα τα αναλύσουμε εκτενώς στο επόμενο μέρος….